حدیث امروز: فروتنی واقعی در مقابل پدر و مادر چیست؟

امام جعفر صادق علیه ‏السلام، درباره آیه « و از روى مهربانى، در برابر آنان(پدرومادر) خوار و فروتن باش»-: نگاهت را جز از سر مهر و دلسوزى به آنان خیره مکن و صدایت را از صداى آنها بلندتر مگردان و رو دست آنها نیز بلند نشو و خود را از آنها جلو مینداز.

متن حدیث:

قال الصادق علیه‌‏السلام: فی قولِهِ تعالى: «و اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحمَهِ»: لا تَملَأْ عَینَیکَ من النَّظَرِ إلَیهِما إلاّ بِرَحمَهٍ ورِقَّهٍ، ولا تَرفَعْ صَوتَکَ فَوقَ أصواتِهِما، و لا یَدَکَ فَوقَ أیدیهِما، و لا تَقَدَّمْ قُدّامَهُما.

پینوشت: «اصول کافی، جلد۲، صفحه ۱۵۸»

حدیث امروز: پاداش شاد کردن دل دیگران در روز قیامت

امام صادق علیه‏السلام فرمودند: چون خداوند مـؤمـن را از قـبرش درآورد تمثالى با او خارج شود که در جلو او راه مى‏رود و هرگاه مؤمن یکى از صحنه‏هاى هراس انگیز روز قیامت را ببیند آن تمثال به او گوید : نترس و غم به خود راه مده … مؤمن به او گوید … تو کیستى؟ تمثال گوید : من همان شادى و سُرورى هستم که به برادر مؤمنت رساندى.

متن حدیث:

قال الصادق علیه‏السلام: إذا بَعَثَ اللّه‏ُ المؤمنَ مِن قَبرِهِ خَرَجَ مَعهُ مِثالٌ یَقدُمُ أمامَهُ، کُلَّما رَأى المؤمنُ هَوْلاً مِن أهوالِ یَومِ القِیامَهِ قالَ لَهُ المِثالُ: لا تَفزَعْ ولا تَحزَنْ … فیقولُ لَهُ المؤمنُ: … مَن أنتَ؟ فیقولُ: أنا السُّرورُ الذی کُنتَ أدخَلتَ على أخیکَ المؤمِنِ.

پینوشت: “اصول کافی، جلد ۲، صفحه ۱۹۰”

عجایبی که حضرت جبرئیل از عرش برای پیامبر (ص) تعریف کرد

عجایبی که حضرت جبرئیل از عرش برای پیامبر (ص) تعریف کرد

مفسر قرآن کریم، مرحوم حاج شیخ محمود یاسری بیان می‌کرد که پیامبر اکرم(ص) به جرئیل فرمود: از عجایبی که دیده‌ای برایم بازگو کن.

جبرئیل، امین وحی گفت: در زمان‌های گذشته در حالی که قرار بود بر یکی از پیامبران الهی نازل شوم، عابدی را در جزیره‌ای دیدم که با کمال شوق به عبادت حق مشغول بود و از خدا می‌خواست مرگش در حال سجده فرا رسد.

عبادتش را نیکو یافتم، زمان بندگی‌اش را چهارصد سال دیدم، دعایش را مستجاب مشاهده کردم، علاقمند شدم وضع قیامتش را ببینم، برایم اعجاب‌آور بود.

روز قیامتش نشان می‌داد که اعمالش مورد قبول حق واقع شده، به او خطاب می‌رسد که: «ادخل جنتی برحمتی» (بنده من با دلگرمی به رحمت من، وارد بهشتم شو) اما او عرضه می‌دارد: «ادخل جنتک بعملی» (با دلگرمی به اعمال و عباداتم وارد بهشت می‌شوم).

از سوی خداوند متعال خطاب می‌رسد: ای قاضیان دادگاه من! اکنون که پای معامله به میان آمد، تمام نعمت‌های مادی و معنوی‌ام را که به این عابد عنایت کردم با عبادتش بسنجید، چنانچه عبادت او گران‌تر آمد به بهشت برود و اگر نعمت‌های من گران‌تر شد به جهنم برود.

از نعمت بینایی شروع می‌کنند. این نعمت از نظر ارزش خدایی بر تمام عبادات عابد سنگین‌تر آمد، چون او را به سوی دوزخ بردند عرضه داشت: خداوندا! برنامه‌های دیگری هم داشتم که محاسبه نشد!
خطاب می‌رسد: چیست؟

عابد می‌گوید: امید به کرم تو، حسن ظن به عنایت تو و از همه بالاتر از نیاز و فقر و ناچیزی خودم.

خطاب می‌رسد: او را از مسیر عذاب برگردانید و به خاطر امید و حسن ظنش به من، او را به سوی بهشت ببرید.

چون عابد در مسیر بهشت قرار می‌گیرد عرض می‌کند: «ادخل جنتک برحمتک» پروردگارا با دلگرمی به رحمتت وارد بهشت می‌شوم.

منابع:

عرفان اسلامی نوشته حسین انصاریان، ج‌۱، ص‌۲۱۹-۲۱۸

مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه

هزار و یک حکایت اخلاقی، جلد ۲، ص ۲۰۵-

فکری به حال دل تنگ این دختر کنید!

“یسنا” دختر ۳ ساله شهید «امیر علی هویدی»، اولین شهید مدافع حرم از شهرستان دزفول که در دوم آبان ماه در سوریه به شهادت رسید.

آیا دعای یا مقلب القلوب از معصومین (ع) است؟

آیا دعای یا مقلب القلوب از معصومین (ع) است؟

یکی از آیین های ویژه هنگام گردش سال شمسی، خواندن « نیایش گردش سال» یا «دعای تحویل سال» است که خانواده های ایرانی با توجه به باورهای خود در این هنگام دعایی که به صورت رسمی در رسانه ها پخش می شود را می‌خوانند، دعای معروف «یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الا أحسن الحال» است.

در کتاب‌های مشهور ادعیه همچون «اقبال الا‌عمال» سید‌ابن‌طاووس و «مصباح المتهجد» شیخ طوسی اشاره‌‌ای به دعای تحویل سال نگردیده و این نشان می‌دهد چه در منابع اهل سنت و چه در منابع تشیع، سند روایی مورد اعتماد برای آن موجود نیست. اما علامه محمد باقر مجلسی(۱۰۳۷-۱۱۱ه.ق) در کتاب «زادالمعاد» در خصوص این دعا گزارش می‌کند که در کتب غیر مشهوره؛ روایت کرده‌اند که در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانید: یا مقلب‌القلوب والابصار یا مدبر اللیل والنهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال، بعضی ذکر کرده‌اند، این دعا ۳۶۶ مرتبه گفته شود. بنابراین با توجه به این گزارش، دعای تحویل سال در دوره صفویه مرسوم و معمول بوده است.

در هر حال جدای از این که دعای تحویل سال تا پیش از دوره صفویه چگونه بوده و این دعا در کدام یک از مآخذ حدیثی نقل شده است، نفس دعا یا قرائت قرآن یا حتی نمازگزاردن، هنگام تحویل سال نشان از اسلامی شدن نوروز دارد. حتی بعضی‌ها معتقدند عبارات دعای تحویل سال برگرفته از عبارات قرآنی یا احادیث و روایاتی است که در معتبرترین مآخذ شیعی نظیر «التهذیب» شیخ طوسی نقل شده است.

بنا بر نقل علامه مجلسی، این دعا در بعضی کتب چنین آمده است: «یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال.» و در روایت دیگر: «یا مقلب القلوب والابصار یا مدبر الیل و النهار یا محول الحول و الاحوال ، حول حالنا الی احسن الحال.» ذکر شده است.

حتما بخوانید  داستان بسیار زیبای دعای مادر

در این گزارش مجلسی تصریح دارد این دعا در «کتاب های غیر مشهور» ثبت و ضبط شده است، اما در کتب اربعه شیعه و کتاب های مشهور ادعیه نیامده است.

اگر چه بیشتر ترکیبات این دعا در قرآن سابقه ندارد و تنها شباهت هایی دیده می شود. ولی در متون معتبر عربی و کتب دینی، بعضی از این عبارت ها و مشابه آن ها آمده است که به ذکر چند مورد از آن ها بسنده می کنیم.

عبارت «مقلب القلوب و الابصار» با این مفهوم در قرآن سابقه ندارد و منظور از عبارت « … یوما تتقلب فیه القلوب و الابصار » نیز که یک بار در قرآن سوره نور آیه ۳۷ آمده ، منظور روز قیامت است و ارتباط مستقیمی به تحویل سال ندارد؛ البته در بعضی متون دینی دگرگونی طبیعت در فصول سال و زنده شدن طبیعت را به قیامت تشبیه کرده اند.

عبارت «یا مقلب القلوب و الابصار» در برخی احادیث که در مورد اذکار نوافل است آمده است، از جمله در کتاب إعلام الورى بأعلام الهدی شیخ طبرسی ، ص ۴۳۲، با عبارت «یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِک.» و نیز در مصباح المتهجد شیخ طوسی، ص ۱۳۲٫ در روایتی که مرحوم صدوق در « کمال الدین » ص ۳۵۳ از قول امام صادق علیه السلام آورده است .

سید بن طاووس نیز عبارتی دارند در کتاب « اقبال الاعمال » ج۱ ص ۲۹۴ : «فمنها ما وجدناها فی کتب أصحابنا رحمهم الله العتیقه ، وقد سقط منها أدعیه لیال ، وهو دعاء اللیله الخامسه عشر : سبحان مقلب القلوب والأبصار، سبحان مقلب اللیل والنهار».

عبارت « مدبر اللیل و النهار» نیز به این صورت و مفهوم در قرآن نیامده و عبارت قرآنی « یقدر اللیل و النهار» از سوره مزمل آیه ۲۰ ، به این عبارت « مدبر اللیل و النهار » شباهت دارد.

حتما بخوانید  3 دعای مهم برای امام زمان(ع)

برخی احتمال می دهند، دعای تحویل سال از دوران صفوی با استفاده از ترکیبات عربی و یا الگو برداری از آن ها ساخته و پرداخته شده است. ولی این احتمال ضعیف است، چرا که این دعا در کتب قبل از مرحوم علامه مجلسی (یعنی قبل از صفوی) نیز بوده است . و لو اینکه آن کتب الآن در دسترس نیستند، ولی به لحاظ زمانی متقدم بر دوران صفویه بوده اند.

اگر چه صد در صد نمی توانیم، این دعا را به معصومین استناد دهیم، ولی محتوای آن هیچ منافاتی با معارف اهل بیت (ع) ندارد. البته قبول داریم که هر دعایی را نمی توان قبول کرد. در روایات هم آمده است، اهل بیت (ع) راهکاری برای شیعیان نشان می دادند تا آنها خودسرانه برخی ادعیه را نخوانند!

در بررسی ادعیه ای که در کتب روایی آمده است و شاید از لحاظ سند به ظاهر ضعیف هستند، قاعده ای به نام «تسامح ادله» در میان فقها می باشد و بسیاری از فقها، ادعیه ای را که مضامین والا دارند و با روایات و عقاید شیعه قابل اثبات هستند، بر اساس همین قاعده ، تصحیح می نمایند!

عمده در این دعا، مضمون دعایی آن است که منافاتی با تعالیم دینی ندارد، بلکه کاملا هم نیکوست، البته بحث سندی جای خود را دارد. دعاهای دیگری از این دست داریم که سند محکمی برای آنها ذکر نشده، اما به سبب مضامین عالیه ای که دارند مورد تایید علمای دین قرار گرفته اند، همانند مناجات شعبانیه که مرحوم امام خمینی سفارش زیادی بر خواندن آن دارند. در مورد دعای تحویل سال هم شاهد هستیم که هیچ یک از علما مخالفتی با آن نکرده و مقام معظم رهبری و امام خمینی‌(ره) در پیامهای نوروزی همواره آنرا می خواندند که این کار تایید بر صحت محتوایی این دعا می باشد.

دعایی که خداوند به پیامبرش هدیه داد

دعایی که خداوند به پیامبرش هدیه داد

این‌عباس گوید: علی‌بن ابی‌طالب(ع) نزد پیامبر خدا (ص) رفت و چیزی از او خواست، پیامبر (ص) به او فرمود: یا علی! سوگند به آن‌کس که مرا به حق به پیامبری برانگیخت، نزد من هیچ کم و بیش نیست ولی تو را چیزی می‌آموزم که دوستم جبرئیل به من آموخت وگفت ای محمد(ص) این هدیه‌ای است از نزد خدای گرامی و بزرگ که تو را به آن ارج نهاد و به هیچ یک از پیامبران پیش از تو آنرا ارزانی نکرد، آن نوزده سخن است که هر دل سوخته و درد دیده و اندوهگین و غمگین و هر آنکه در خطر دزد و آنش‌سوزی است، با آن سخنان خدای را نخواند و بنده‌ هراسان از سلطان آن را نگوید جز آنکه خداوند او را از آن گرفتاری رهایی بخشد.

حتما بخوانید  دعاهای مهم لحظه تحویل سال نو

آن سخنان نوزده جمله است که چهار جمله‌ی آن بر پیشانی اسرافیل نگاشته شده، چهار جمله‌اش بر پیشانی میکائیل، چهار جمله اش بر گرد عرش، چهار جمله اش بر پیشانی جبرئیل و سه جمله‌اش درجایی است که خدا خواسته است.

علی‌بن ابی طالب(ع) سؤال کرد: ای پیامبر خدا، چگونه با آن سخنان خدا را بخوانیم؟

پیامبر (ص) فرمود: بگو «یا عماد من لا عمادله و یا ذخر من لا ذخرله و یا سند من لا سندله و یا حزر من لا حزرله و یا غیاث من لا غیاث‌له و یا کریم العفو و یاحسن البلاء و یا عظیم الرجاء و یا عون الضعفاء و یا منقذ الغرقی ، و یا منجی الهلکی، یا محسن یا مجمل یا منعم یا مفضل، انت الذی سجدلک سواد اللیل و نور النهار، وضوء القمر و شعاع‌ الشمس و دویّ الماء و حفیف الشجر یا الله یا الله یا الله، انت وحدک لاشریک لک» آنگاه می‌گویی خدایا برای من چنین و چنان کن (منظور حاجت است).

حتما بخوانید  کلمه ای که خاصیت نماز شب را دارد!

منبع: الخصال المحموده و المذمومه (صفات پسندیده و نکوهیده)، جلد ۲، نوشته ی شیخ صدوق (ره)

انجام این کار موجب افزایش ثروت و طولانی شدن عمر می شود

انجام این کار موجب افزایش ثروت و طولانی شدن عمر می شود

امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در هفتمین حکمت نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «الصَّدَقَهُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ، وَأَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ، نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجَالِهِمْ» صدقه دادن دارویى سودمند است و کردار بندگان در دنیا، فردا در پیش روى آنان جلوه‌گر است.

ثمرات صدقه

از فواید صدقه این است که موجب حفظ ایمان می‌گردد. چراکه ایمان در معرض تیرها و وسوسه‌های شیطان است. خداوند متعال با سه چیز انسان را در برابر هجوم شیطان محافظت کرده است؛ با نماز و زکات و روزه[۱]. بنابراین صدقه از عواملی است که ایمان آدمی را حفظ می‌کند. برخی از انسان‌ها پس از استقرار در قله ایمان، سقوط می‌کنند، قرآن کریم صدقه را عامل ثبات ایمان دانسته، می‌فرماید: «وَ تَثْبِیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ»[۲] برای صدقه فواید و آثار دیگری نیز گفته شده است ازجمله:

افزایش ثروت:

برخلاف تصور افراد ظاهربین، انفاق نه‌تنها موجب کم شدن اموال انسان نمی‌شود، بلکه برکت و یا افزایش اموال را نیز به دنبال دارد. قرآن کریم می‌فرماید: «مَّثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ کَمَثَلِ حَبَّهٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنبُلَهٍ مِّئَهُ حَبَّهٍ وَاللّهُ یُضَاعِفُ لِمَن یَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ» (مثل کسانى که اموال خود را درراه خدا انفاق می‌کنند همانند دانه‌ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه صد دانه باشد، خداوند براى هر کس که بخواهد [آن را] چند برابر می‌کند و خدا گشایشگر داناست)[۳]

طولانی شدن عمر:

پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) می‌فرماید: (صدقه و صله رحم شهرها را آباد می‌کند و بر عمرها می‌افزاید)[۴]

دفع مرگ بد ناگهانی:

پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) فرمود: «إن الصدقه تدفع میته السوء عن الانسان» (صدقه مرگ بد و ناگهانی را دفع می‌کند.)

خاموش کردن غضب پروردگار:

امام سجاد(علیه‌السلام) فرمود: «صدقه پنهانی، آتش غضب پروردگار را خاموش می‌کند.» همچنین پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) نیز فرمود: «بسیار صدقه پنهانی بده، که آن خشم خداوند را می‌نشاند.»[۵]

امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «صدقه دادن در شبانگاه خشم الهی را فرو می‌نشاند، گناه بزرگ را از میان برمی‌دارد و حساب را آسان می‌کند و اما صدقه در روز، مال و عمر انسان را زیاد می‌کند.»[۶]

از بین برنده‌ی گناهان عظیم:

خداوند، در آیه ۲۷۱ سوره بقره صدقه را عاملی مهم برای محو گناهان می‌شمارد.

روش صدقه دادن و رعایت اولویت‌ها

آن مقداری از پول کمک کنیم که اگر نگه‌داریم، پولدار نمی‌شویم و اگر بدهیم، فقیر نمی‌گردیم. امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در خطبه ۲۳ نهج البلاغه می‌فرمایند: «أَلَا لَا یَعْدِلَنَّ أَحَدُکُمْ عَنِ الْقَرَابَهِ یَرَى بِهَا الْخَصَاصَهَ أَنْ یَسُدَّهَا بِالَّذِی لَا یَزِیدُهُ إِنْ أَمْسَکَهُ وَ لایَنْقُصُهُ اِنْ اَهْلَکَهُ» یعنی (مبادا یکى از شما از خویشاوند تنگدست خود به مالى که اگر نبخشد به ثروتش نیفزاید و اگر ببخشد کاهشى در ثروتش پدید نیاید روى برگرداند.) به‌عبارت‌دیگر، نقطه شروع در صدقه ایثار نیست، ایثار مرحله‌ای عالی از صدقه است. در جای دیگری از نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «فَمَنْ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا فَلْیَصِلْ بِهِ الْقَرَابَهَ»[۷] (به هر کس خداوند ثروتى بخشیده، باید بدان مال پیوند خود را با خویشاوندانش استوار سازد.) در ادامه همین روایت فرمود: «وَلْیُحْسِنْ مِنْهُ الضِّیَافَه»[۸] (پذیرایی کند.) انسان اگر به‌تنهایی طعام بخورد، خود قوی می‌شود، اما اگر دیگری را اطعام کند، روحش تقویت می‌گردد.

حتما بخوانید  چرا دو دهه ایام فاطمیه داریم؟

در ادامه فرمود: «وَ لْیَفُکَّ بِهِ الْأَسِیرَ وَ الْعَانِی»[۹] (اسیر آزاد کند) کسی که به خاطر نداشتن دیه به زندان می‌افتد، فرزندانش راحت‌تر به خلاف می‌افتند یا ممکن است همسر او به‌سختی بیفتد. به‌عبارت‌دیگر خانواده گرفتارشده، می‌تواند جامعه‌ای را گرفتار سازد. لذا باید دردها را اولویت‌بندی نمود و نسبت به آن اولویت‌ها صدقه را جاری کرد. در ادامه به بیان چند مورد اولویت‌دار در امر صدقه می‌پردازیم:

صدقه به ارحام و نزدیکان:

در خطبه‌ی ۱۴۲ امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمود: «فَمَنْ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا فَلْیَصِلْ بِهِ الْقَرَابَه»[۱۰] اولین جایی که صدقه مفید است به نزدیکان است. این صدقه موجب حفظ پیوندهای اجتماعی و برقراری صله‌رحم می‌گردد. از فواید صله‌رحم طولانی شدن عمر است. از فواید دیگر آن، افزایش ثروت است. همچنین آنگاه که روابط اجتماعی مستحکم شده و حفظ گردد، نسل نیز فضای تربیتی سالم‌تری پیدا می‌کند. چنانکه روابط اجتماعی استحکام یابد، انسان‌ها خیرخواه یکدیگر می‌شوند و فرزندان نیز با شخصیت بار می‌آیند.

با دید مادی هم اگر نگاه کنیم، صدقه برای اقوام مفید است، چراکه آدمی هرچه پولدار باشد از اقوامش و از دفاع آن‌ها با دست و زبانشان بی‌نیاز نیست. آنگاه که فرد گرفتار گردد، همه به کمک او می‌شتابند چرا که پیوندها حفظ‌شده است. امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در خطبه‌ی ۲۳ نهج‌البلاغه فرمود: (تو اگر ارتباطت را با اقوام قطع کردی، آن‌ها یکدستِ کمک‌رسان را ازدست‌داده‌اند امّا تو دستان کمک‌کننده‌ی بسیاری را ازدست‌داده‌ای)

حتما بخوانید  چرا ما در نماز دو بار سجده می کنیم؟

ازدواج:

از امور دیگری که برای اعطای صدقه اولویت دارد، بحث ازدواج است. در روایتی آمده است: (هر کسی می‌خواهد برای دین هزینه کند، برای ازدواج جوانان خرج نماید به نتیجه می‌رسد.)

اشتغال:

یکی دیگر از موارد مهم مصرف صدقه، در مورد اشتغال است. اینکه اسباب اشتغال فردی را فراهم سازیم. بنابراین در امر صدقه اولویت در مصرف و مخاطب صدقه باید مورد توجه قرار گیرد.

صدقه به جوانمرد:

اهل‌بیت(علیهم‌السلام) به هر فقیری عنایت داشتند، اما اگر فقیر جوانمردی می‌یافتند، توجه بیشتری مبذول می‌داشتند. در روایتی آمده است مردی اعرابی به حضور امام حسین(علیه‌السلام) آمد و گفت: ای فرزند رسول خدا دیه کاملی بر عهده من است و قادر به پرداخت آن نیستم. پیش خود گفتم، باید نزد کسی بروم که در میان مردم از همه کریم‌تر باشد و کسی را بالاتر از اهل‌بیت رسول‌الله(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) نیافتم.

حضرت فرمود: «ای برادر عرب من سه موضوع از تو می‌پرسم چنان چه یک پرسش را جواب گفتی، یک‌سوم آن را به تو می‌بخشم. اگر دو سؤال را پاسخ‌دهی دوسوم مال را خواهی گرفت و اگر هر سه را جواب گفتی تمام آن را اعطا خواهم کرد.» مرد اعرابی گفت، ای فرزند رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) چگونه روا باشد که شخصی همانند شما که خود اهل علم و فضیلت هستید، از فردی مانند من سؤال کند. امام پاسخ داد: «از جد خود رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) شنیدم که فرمود: «المعروف بقدر المعرفه» (نیکی و بخشش به‌اندازه معرفت و شناسایی هر شخص است.» آری اگر فرد بامعرفتی نجات یابد افراد دیگر را نیز نجات می‌دهد، برخلاف برخی که نمک می‌خورند و نمکدان می‌شکنند. در نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمود: «از انسان پست آن زمان که سیرشده است بترسید» نه اینکه انسان‌های پست را سیر نکنیم، امّا احتمال خطا از جانب او بدهیم.

خاطر نشان می‌شود،‌ سرویس فرهنگ خبرگزاری قدس آنلاین از این پس انشاء‌الله روزهای شنبه و سه‌شنبه به مرور موضوعی حکمت‌های نهج‌البلاغه مولانا امیرالمؤمنین(ع) در کلام حجت‌الاسلام و المسلمین نظافت خواهد پرداخت.

پینوشت ها:

[۱] خطبه ۱۹۲

[۲] بقره، ۲۷۰٫

[۳] بقره، ۲۶۱

[۴] محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، جلد ۹۶، ص ۱۳۰٫

[۵] خصال ج ۱ ص ۸۵

[۶] تفسیر عیاشی، ص۱۰۷

شش حیوانی که پیامبر (ص) کشتن آنها را منع کرد

شش حیوانی که پیامبر (ص) کشتن آنها را منع کرد

امام صادق(ع) روایت کردند که حضرت رسول اکرم(ص) فرمود: از کشتن زنبور عسل، مورچه، قورباغه، گنجشک، شانه به سر و پرستو بپرهیزید.

زنبور عسل را به این سبب که پاکیزه می‌خورد و پاکیزه پس می‌دهد، حیوانی است که خدای ارجمند به او وحی کرد و حیوانی است نه از جن و نه در شمار انسان.

مورچه به این دلیل که مردم در روزگار حضرت سلیمان‌ بن‌ داوود(ع) به قحطی گرفتار شدند، پس هنگامی که به سوی نماز باران خواهی می‌رفتند، مورچه‌ای را دیدند که روی دو پای خود ایستاده دست‌هایش را به سوی آسمان بلند کرده و می‌گوید: “خدایا، ما آفریده‌ای از آفریدگان تو هستیم و از فضل تو بی‌نیاز نیستیم، ما را از نزد خود روزی ده و ما را به گناهان کم‌خردان آدمی زادگان بازخواست منما.”

حتما بخوانید  این دعا استجابتش فوری است

پس سلیمان به مردم گفت: به خانه‌هایتان برگردید که همانا خدای فرازمند بر اثر دعای دیگران به شما آب داد.

قورباغه بدین رو بود که چون بر ابراهیم(ع) آتش برافروختند، همه جانداران زمین به خدای بزرگ و ارجمند شکایت کردند و از او خواهش کردند که بر آتش آب بریزند، خدا به هیچ یک از آنان اجازه نداد مگر قورباغه که دو سوم پیکر قورباغه در انجام این کار سوخت و تنها یک سوم از پیکرش سالم ماند.

شانه به سر (هدهد) به این دلیل بود که او راهنمای سلیمان(ع) به کشور بلقیس بود.

گنجشک به این دلیل که یک ماه راهنمای حضرت آدم(ع) از سرزمین سراندیب به سرزمین جده بود.

حتما بخوانید  چرا به امام هشتم، «رضا» می گویند؟

و اما پرستو به این سبب که گردش او در آسمان به دلیل اندوه خوردن بر ستم‌هایی است که روا داشتند و عبادت او خواندن «سوره حمد» است و آیا نمی‌بینید که او می‌گوید: «ولااضالین».

منبع: الخصال المحموده والمذمومه(صفات پسندیده و نکوهیده)، جلد ۱، ص ۴۴۸-۴۵۱ نوشته شیخ صدوق (ره).

سه مصیبت فرزند آدم در هر روز

سه مصیبت فرزند آدم در هر روز

شخصى محضر امام زین العابدین رسید و از وضع زندگیش شکایت نمود.

امام فرمود: بیچاره فرزند آدم هر روز گرفتار سه مصیبت است که از هیچکدام از آنها پند و عبرت نمى گیرد. اگر عبرت بگیرد دنیا و مشکلات آن برایش آسان مى شود.

مصیبت اول اینکه، هر روز از عمرش کاسته مى شود. اگر زیان در اموال وى پیش بیاید غمگین مى گردد، با اینکه سرمایه ممکن است بار دیگر باز گردد ولى عمر قابل برگشت نیست.

مصیبت دوم: هر روز، روزى خود را مى خورد، اگر حلال باشد باید حساب آن را پس ‍ بدهد و اگر حرام باشد باید بر آن کیفر ببیند.

حتما بخوانید  اگر در خواندن صیغه عقد یک حرف اشتباه شود، آیا عقد باطل است؟

سپس فرمود:سومى مهمتر از این است.

گفته شد، آن چیست؟

مصیبت سوم: امام فرمود: هر روز را که به پایان مى رساند یک قدم به آخرت نزدیک شده اما نمى داند به سوى بهشت مى رود یا به طرف جهنم.

آنگاه فرمود: طولانى ترین روز عمر آدم ، روزى است که از مادر متولد مى شود. دانشمندان گفته اند این سخن را کسى پیش از امام سجاد نگفته است.

منبع: بحار الانوار ج ۷۸، ص

کدام ذکر برای درمان بیماری ها و آمرزش گناهان مفید است؟

کدام ذکر برای درمان بیماری ها و آمرزش گناهان مفید است؟

اگرچه خداوند درمان بسیاری از بیماری ها را در طبیعت قرار داده, اما یاد او می تواند دارویی مجزا و موثر به حساب آید.همچنین دعا و ذکر به عنوان داروی مکمل نیز می تواند درمان طبیعی را سرعت بخشد. تجربه نشان داده که مداومت بر تسبیح حضرت فاطمه(علیهاالسلام) در بهبود بیماریها نیز بسیار کارساز است.

یاد خداوند, گذشته از آنکه نیاز معنوی انسان را سیراب می کند و آبادی سرای آخرت را در پی دارد, تاثیرات فراوانی هم در همین زندگی مادی ما می گذارد. بسیاری از مشکلات دنیوی ما با اتکا به یاد پروردگار و بهره گیری از ذکر خداوند حل شدنی است.

تاثیر شگرفی که یاد خدا در مملکت دل می گذارد, جسم را نیز بی بهره نمی نهد و مشکلات و سختی ها را نیز سامان می بخشد.

اما در میان اذکاری که ما را به یاد خدا می اندازند, برخی کاربردی تر و تاثیرگذارتراند و برخی از آنها نسبت به دیگر اذکار از کارایی بیشتری برخوردارند. یکی از این از اذکار پر خیر و برکت, ذکری است که پیامبر خدا به حضرت فاطمه علیهاالسلام آموخت و از آن پس به نام او ثبت گردید. پیامبر خدا(صلّی الله علیه و آله) در مورد تاثیرات فراوان این ذکر می فرماید:

تسبیحات فاطمه تعقیباتی است که گوینده آن از فایده آن بی نصیب نمی ماند (و بسیار پر فایده است).(۱)

این تسبیح تشکیل شده است از ۳۴ مرتبه الله اکبر, ۳۳ مرتبه الحمدلله و ۳۳ مرتبه سبحان الله که تاثیرات فراوانی برای آن گفته شده است. اکنون به برخی از آنها که در بازتابی از سخنان اهل بیت است, اشاره می کنیم:

حلاّل مشکلات

پیامبر خدا وقتی شنید که فاطمه(علیهاالسلام) مشکلات فراوانی دارد و کار سخت منزلش سبب آزار او گشته, این تسبیح آسمانی را به او یاد داد تا شبها پیش از خواب در بستر خود بخواند. به قول امام صادق(علیه السلام) اگر چیزى بالاتر از آن وجود داشت، رسول خدا همان را به دخترش فاطمه یاد مى داد.(۲) بنابراین بهترین ذکری که می تواند حلال مشکلات باشد و آرامش را بر زندگی انسان حاکم کند, همین ذکر ۱۰۰ قسمتی و کوتاه است.

خوشبختی

خوشبختی مفهومی است گسترده که هم اشاره به بخت آسمانی انسان دارد و هم می تواند اشاره به خوشبختی دنیوی او داشته باشد. امام صادق(علیه ‌السلام) به یکی از یاران خود فرمود:

«ما (اهل بیت) کودکانمان را همانگونه به خواندن تسبیح فاطمه(علیهاالسّلام) سفارش می کنیم که به نماز فرمان می دهیم. پس تو نیز بر آن مواظبت کن. زیرا هر کس به خواندن این تسبیح, مداومت کند بدبخت نخواهد بود.»(۳)

امام صادق علیه السلام می فرماید: هر کس (بلافاصله) پس از هر نماز واجب، پیش از آنکه آسوده بنشیند, تسبیح فاطمه(علیهاالسلام) را بگوید، خداوند بهشت را براى او واجب مى گرداند.

حتما بخوانید  علت سوزن سوزن شدن پا چیست؟

فشار شدید مسایل مالی, بدهکاری, مصیبت های پی در پی و سختی هایی که انسان را اسیر خود می کند, نمونه ای از بدبختی دنیایی است که یاد خدا به روش تسبیحات حضرت زهرا(علیهاالسلام) می تواند مشکل گشای آن باشد.

درمان بیماری ها

اگرچه خداوند درمان بسیاری از بیماری ها را در طبیعت قرار داده, اما یاد او می تواند دارویی مجزا و موثر به حساب آید. همچنین دعا و ذکر به عنوان داروی مکمل نیز می تواند درمان طبیعی را سرعت بخشد. تجربه نشان داده که مداومت بر تسبیح حضرت فاطمه(علیهاالسلام) در بهبود بیماریها نیز بسیار کارساز است. مردى خدمت امام صادق(علیه السّلام) رسید و با او سخن گفت. اما هیچ یک از سخنان امام را نشنید و گفت: گوشم سنگین است. امام به او فرمود: چرا تسبیح حضرت فاطمه را نمى‏خوانى؟ گفت: تسبیح فاطمه چیست؟ امام نیز به او یاد داد. او می گوید: من به این ذکر ادامه دادم تا گوشم باز شد.(۴)

ایمنی از شرور

امام صادق(علیه السلام) نقل می کند که دو برادر به خدمت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) شرفیاب شدند و به ایشان گفتند: مى خواهیم براى تجارت به شام برویم. به ما بیاموز که برای حفظ خود چه بخوانیم. پیامبر به آنان فرمود: هر گاه در بستر قرار گرفتید، ابتدا تسبیح فاطمه و سپس آیه الکرسى را بخوانید که حتما تا بامداد از هر چیز در امان خواهید ماند.

آنها در مسیر چنین کردند و غارتگران نتوانستند به آنها آسیبی برسانند. این قضیه به گونه ای رخ داد که دزدان نیز از درماندگی خود شگفت زده شدند و جریان را از آنها پرس و جو کردند.(۵)

طرد شیطان و رضایت پروردگار

شیطان از ابتدای آفرینش انسان, کینه او را در دل خود پرورانده و هر روز با آن زندگی می کند. او همیشه و در همه حال در کمین انسان نشسته و منتظر یک لحظه غفلت است تا به او حمله ور شود و از او امتیاز بگیرد. اما گاهی هم با دیوار مستحکمی رو به رو می شود که دیگر توان نفوذ به آن را ندارد. برخی از اعمال ما و برخی از اذکار ویژه سدّ دفاعی خوبی در برابر شیطان است. امام باقر(علیه السلام) می فرماید:

تسبیح فاطمه شیطان را طرد می کند و خداوند را راضى مى نماید.(۶)

امام باقر(علیه السلام) می فرماید: هر کس تسبیح حضرت فاطمه(علیهاالسلام) را بگوید و سپس از خدا طلب آمرزش کند و استغفار نماید, آمرزیده خواهد شد.

نورانیت شب و ختم به خیر شدن روز

امام باقر(علیه السلام) می فرماید: وقتى به رختخواب مى روید، فرشته ای بزرگوار و شیطانی ناپاک و سرکش شتابان به سویتان می آیند. فرشته مى گوید: روز خویش را با عمل خیر ختم کن و شب خود را با عمل خوب آغاز نما. اما شیطان مى گوید: روز خود را با گناه ختم کن و شب خود را با گناه آغاز نما.

حتما بخوانید  فضیلت اعجاب انگیز سوره شمس

اگر انسان, از فرشته پیروی کند و روز خود را با یاد خدا به پایان برد, فرشته، شیطان را از او دور مى راند. بدین ترتیب که هنگام وارد شدن به بستر, تسبیح فاطمه بگوید که در این صورت آن فرشته تا هنگام بیدار شدن از خواب از او حفاظت می کند.

هنگامی هم که بیدار شد، همان شیطان و همان فرشته شتابان به سوی او می آیند و همان سخنان را تکرار می کنند. اگر بنده در اول صبح خدا را یاد کند, فرشته، شیطان را از او دور مى راند و خداوند در برابر این عمل، عبادت یک شب را براى او مى‏نویسد.(۷)

یاد خدا مقدمات سفر پر خیر و برکت آخرت را فراهم می آورد و آخرتی آباد را برای انسان رقم می زند. در این میان تداوم یاد خدا آن هم به وسیله ذکرهایی که بیشتر سفارش شده اند, این مسیر را هموارتر و آسان تر می نماید. امام صادق علیه السلام می فرماید:

هر کس(بلافاصله) پس از هر نماز واجب، پیش از آنکه آسوده بنشیند, تسبیح فاطمه(علیهاالسلام) را بگوید، خداوند بهشت را براى او واجب مى گرداند.(۸)

ثواب فراوان و پیشتاز

عده ای از فقراء و مستمندان خدمت رسول خدا رسیدند و عرض کردند: اى رسول خدا، توانگران همانند ما نماز می خوانند و روزه می گیرند. در حالی که آنان اموالی دارند که می توانند در راه خدا انفاق کنند و بنده آزاد کنند و صدقه دهند. (در نتیجه ما بواسطه ندارى از ثواب این اعمال بى بهره هستیم). پیامبر به آنان آموخت که پس از هر نمازی تسبیح حضرت فاطمه(علیهاالسلام) بگویند و پس از آن ده بار لا اله الا الله بخوانند. سپس به آنان فرمود: بدین ترتیب شما از آنان پیشی خواهید گرفت و آنان دیگر از شما پیش نخواهند افتاد.(۹)

امام باقر(علیه السلام) نیز می فرماید: درست است که این تسبیح به زبان و از نظر تعداد صد تا است اما در میزان الهی هزار عدد به حساب می آید.(۱۰)

آمرزش گناهان

امام باقر(علیه السلام) می فرماید: هر کس تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسلام) را بگوید و سپس از خدا طلب آمرزش کند و استغفار نماید, آمرزیده خواهد شد.(۱۱)

منابع:

۱- بحارالأنوار, ج ۸۲, ص ۳۲۹٫

۲- الکافی، ج ۳، ص ۳۴۳٫

۳- همان.

۴- مشکاه الأنوار فی غرر الأخبار، ص ۲۷۸٫

۵- المحاسن, ج ۲, ص ۳۶۸٫

۶- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۱۶٫

۷- بحارالأنوار, ج ‏۷۳، ص ۲۰۹٫

۸- بحارالأنوار, ج ‏۵۷، ص ۳۸٫

۹- جامع الأخبار, ص ۵۴٫

۱۰- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۱۶٫

حدیث امروز: سه چیزی که اگر مردم نداشته باشند گرفتار پریشانی مى شوند

امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند: مردم هر شهرى به سه چیز نیازمندند که در کار دنیا و آخرت خود به آنها رجوع مى کنند و چنانچه آن سه را نداشته باشند گرفتار پریشانى مى شوند: فقیه دانا و پارسا، فرمانرواى نیکوکار و فرمان بردار شده و پزشک حاذق و مطمئن.

متن حدیث:

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : لا یَستَغْنی أهلُ کلِ بلدٍ عن ثلاثهٍ یُفزَعُ إلیهِم فی أمرِ دُنیاهُم وآخِرَتِهِم ، فإن عَدِموا ذلکَ کانوا هَمَجا : فَقیهٌ عالِمٌ وَرِعٌ ، وأمیرٌ خَیّرٌ مُطاعٌ ، وطبیبٌ بَصیرٌ ثِقهٌ.

پینوشت: “تحف العقول،صفحه ۳۲۱”

حدیث امروز: سخن حضرت زهرا (س) درباره شیعه واقعی اهل بیت

شخصى به زنش گفت: پیش فاطمه زهرا علیهاالسلام برو و بپرس: آیا من از شیعیان اهل بیت هستم؟ ـ زن آمد و پرسید، حضرت زهرا علیهاالسلام در پاسخ گفت: به همسرت بگو: اگر به آنچه ترا فرمان داده ایم عمل مى کنى و از آنچه نهى کرده ایم پرهیز نموده اى از شیعیان خواهى بود و در غیر این صورت از شیعیان نیستى.

متن حدیث:

قالَ رَجُلٌ لاِءمرَأتِهِ: إذهَبى إلى فاطِمَهَ علیهاالسلامفَاسْأَلیها أنّى مِن شیعَتِکُم؟ … فَقالَت علیهاالسلام: قُولى لهُ: اِنْ کُنْتَ تَعْمَلُ بِما اَمَرْناکَ وَتَنْتَهى عَمّا زَجَرْناکَ عَنْهُ فَأَنْتَ مِنْ شیعَتِنا وَاِلاّ فَلا…

پینوشت: “تفسیر منسوب به امام حسن عسکری،حدیث۴۳”

حدیث امروز: سخن حضرت زهرا (س) درباره شیعه واقعی اهل بیت

شخصى به زنش گفت: پیش فاطمه زهرا علیهاالسلام برو و بپرس: آیا من از شیعیان اهل بیت هستم؟ ـ زن آمد و پرسید، حضرت زهرا علیهاالسلام در پاسخ گفت: به همسرت بگو: اگر به آنچه ترا فرمان داده ایم عمل مى کنى و از آنچه نهى کرده ایم پرهیز نموده اى از شیعیان خواهى بود و در غیر این صورت از شیعیان نیستى.

متن حدیث:

قالَ رَجُلٌ لاِءمرَأتِهِ: إذهَبى إلى فاطِمَهَ علیهاالسلامفَاسْأَلیها أنّى مِن شیعَتِکُم؟ … فَقالَت علیهاالسلام: قُولى لهُ: اِنْ کُنْتَ تَعْمَلُ بِما اَمَرْناکَ وَتَنْتَهى عَمّا زَجَرْناکَ عَنْهُ فَأَنْتَ مِنْ شیعَتِنا وَاِلاّ فَلا…

پینوشت: “تفسیر منسوب به امام حسن عسکری،حدیث۴۳”

حدیث امروز: دعای پیامبر (ص) برای حضرت زهرا (س) و امام علی (ع)

ابن عبّاس در حدیث ازدواج حضرت فاطمه و امام على علیهماالسلام: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آنها را در آغوش گرفت و فرمود: خدایا! این دو از من هستند و من از این دو.

خدایا همان گونه که هر گونه پلیدى را از من دور کردى و پاکم گرداندى، این دو را نیز پاک گردان.

متن حدیث:

اِبنُ عَبّاسٍ فی حَدیثِ زَواجِ فاطِمَهَ وعَلِیٍّ علیهماالسلام : ثُمَّ التَزَمَهُما [رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله] فَقالَ : اللّهُمَّ إنَّهُما مِنّی وأنَا مِنهُما ، اللّهُمَّ کَما أذهَبتَ عَنِّی الرِّجسَ وطَهَّرتَنی فَطَهِّرهُما.

پینوشت: «المعجم الکبیر،ج ۲۴ ،ص ۱۳۴ – المصنّف لعبد الرزّاق، ج ۵، ص ۴۸۹»